متابولیسم کبدی

متابولیسم کبدی:
یکی از وظایف مهم کبد علاوه بر تنظیم قند خون مسمومیت زدایی از مواد غذایی جذب شده از راه گوارش است. از نظر کبد داروها به عنوان مواد سمی شناخته می شوند  کبد تلاش می کند این عوامل را از بدن حذف نماید.
داروهای خوراکی، پس ازجذب از طریق دستگاه گوارش، از کبد عبور می کنند و کبد به روش های مختلف، داروها را از بین می برد(متابولیسم کبدی)، گرچه در بعضی موارد، متابولیت دارو اثربخشی بیشتری نسبت به داروی اولیه دارد که در این صورت به داروی اولیه "پیشتاز دارو" اطلاق می شود.

انواع متابولیسم کبدی
متابولیسم کبدی، به روش های مختلف انجام می شود مانند: اکسیداسیون، احیا، هیدرولیز، پیوستن سایر عوامل به مولکول اصلی (کونژگاسیون)، خرد کردن مولکول و یا تغییر ایزومری. هدف کبد در انجام این کار، تسهیل در دفع دارو است که اگر دارو، محلول در آب شود از طریق کلیه راحت دفع خواهد شد. آنزیم هایی که عمل متابولیسم را انجام می دهند در همه نقاط بدن وجود دارند ولی در کبد بسیار متمرکزند. متابولیسم کبدی افراد بسیار متفاوت است، در بعضی افراد متابولیسم کبدی به قدری سریع اتفاق می افتد که میزان دارو به اندازه درمانی خود در موضع هدف نمی رسد به همین دلیل، دارو بر روی بعضی افراد بی اثر است. بر عکس در برخی افراد، متابولیسم کبدی به اندازه ای ناچیز است که اغلب داروها با دوز درمانی، در این افراد مسمومیت ایجاد می کند. عواملی که در متابولیسم کبدی دخیل است عبارتند از ژنتیک، بیماری های مزمن کبدی، نارسایی قلبی و تداخلات داروئی .

اثر تداخلات داروئی در متابولیسم کبدی:
یکی از مهمترین روش های کبد برای دفع دارو، اکسیداسیون است که به وسیله آنزیم Cytochrome-p450 (CYP450) تسهیل می گردد. بنابراین بسیاری از داروها به کمک آنزیم سیتوکروم پی450 متابولیزه می شوند.
آنزیم CYP450 توسط بعضی از داروها تضعیف و بعضی داروها تقویت می شود. این چنین است که بخش عمده ای از تداخلات داروئی به وجود می آید و ممکن است داروئی اثر سمی داروی دیگری را افزایش و یا اثر درمانی داروئی را کاهش دهد.
مهمترین داروهائی که فعالیت آنزیم های کبدی را تضعیف می کنند و در نتیجه اثر سایر داروها را افزایش می دهند عبارتند از:
سایمتدین - سیپروفلوکساسین - اریترومایسین - فلووکسامین - کلاریترومایسین - دیلتیازم - فلوکستین - فلوکونازول - ایتراکونازول -کتوکونازول- پاروکستین
گریپ فروت نیز با کاهش فعالت آنزیم های کبدی می تواند اثر بسیاری از داروها را افزایش دهد و منجر به بروز اثرات سمی داروها شود.
و مهمترین داروهایی که فعالیت آنزیم های را تقویت می کنند و در نتیجه اثر بسیاری از داروها را کاهش می دهند عبارتند از:
ریفامپین – فنوباربیتال – فنی توئین – کاربامازپین – بوسنتان – افاویرنز – ریفابوتین